zondag 19 juli 2009

In en om Hengeloo, Borne en Delden: De Breedemors (Breemars)

De Breedemors

Geheel de streek rondom Hengeloo ten Z.-W., Z. en N.-W. heet Woolde. De spraakmakende gemeente verstaat echter onder Woolde het gedeelte rechts en links van den straatweg naar Delden, dat gedeelte dat door den Borneschen weg wordt doorsneden heet Achterhoek en het overige aansluitende tusschen Woolde en Driene wordt in een naam saamgevat als de Breedemors. Daar in liggen de Langelermaatweg, de Haaksbergerweg, voorbij het Esrein en het heirleger dwarswegen.


Boven: Fragment van bijbehorende wandelkaart (1897). Klik er op voor vergroting.
Onder: Chromotopografische kaart des Rijks, verkend in 1881-'82, herzien in 1903.


Wanneer wij tusschen de Machinefabriek en de Spinnerij doorgaan bereiken wij spoedig 't Esrein, dat vroeger reeds genoemde gehuchtje. Even voorbij de school buigt de weg af en gaat een voetpat recht door over 't Kotte, dat ons op den breeden zandweg naar Lombok brengt, de weg zelf komt met een draai eveneens daarop uit, waar even als aan 't begin, bij den coöperatieven winkel een weg rechts af voerde op 't Lansink, zoo gaat men voor men de steenbakkerij heeft een weg rechts af op Kaatjen, een mooie vrij harde weg met schilderachtige boerderijtjes in 't hout gelegen.

Gaan wij den breeden zandweg verder, dan krijgen wij spoedig een kruisweg, 't is daar waar de weg die van den Enscheder straatweg, langs de grens der gemeente aanvankelijk loopend, bij de Waarbeek langs doorgaat naar den Deldensche straatweg, dien wij op onze vorige wandeling een eind hebben gevolgd. Sloegen wij daar nu rechts af, dan kregen wij links een nieuwe boerderij een eind van den weg af en rechts de reeds genoemde steenbakkerij, die ter wille van haar kleivervoer den weg verhard heeft en we zouden aan een brug komen, de brug bij Kaatjen. Den weg echter vervolgende komen wij langs Lombok aan een brug, waar ook de Langelermaatweg, komende van Insulinde langs de Balkt uitkomt en deze overgaande zien wij recht voor ons uit een fabrieksschoorsteen en op korten afstand daarvan een molen. Dat is Boekeloo, waarheen een vrij rechte weg voert door 't veld, later langs de vloeiweiden van den heer van Heek uit Enschede en uitkomende achter 't station te Boekeloo. Wie somstijds de meer dan l00-jarige oudste bewoonster van Hengeloo, Berendina Wicherink, mocht willen bezoeken, vindt nabij dien weg hare woning.

Slaan wij rechts af dan loopen wij langs de heide een weg op, die in de verte in 't hout zich verliest en naar Oele voert, naar de Zevenster. De eerste dwarsweg rechts ingaande, in de richting naar Hengeloo, zouden we ook weder uitkomen bij Kaatjen of Kaatjen mijn kind, zoo als het kleine huisje heet, waar de grootmoeder der tegenwoordige bewoners gewoond heeft, die als schoolkind die naam kreeg.
Bij Kaatjen hebben we dus bij de brug een vijfsprong. De eene weg komt van 't Esrein en gaat door naar Oele, hij wordt rechthoekig gesneden door den weg die van den Enschedeschenstraatweg naar den Deldenschen voert en daartusschen is nog een weg, die leidt naar het Lansink. Even op den weg naar Oele komt er nog een weg op van den vroeger reeds genoemden weg langs het veld naar Boekeloo.

Vervolgden wij den weg in den richting naar Delden, dan zouden wij al spoedig weder een kruisweg krijgen n.l. den grooten weg naar Oele, den Haaksbergerdijk. Omdat nu daar echter eigenlijk Woolde begint slaan wij rechtsom, tot wij bijna den spoorweg naar Delden bereiken. Wij konden daar bij Christjan , een herberg, die 's Zondags veel bezoek trekt, den spoorweg overgaan en recht op het dorp aanloopen, doch doen dat nu niet, evenmin als wij van Christjan het voetpad, evenwijdig met den spoorweg, tot den Emmaweg volgen. Daar waar de weg van Oele zich verdeelt, houden wij rechts en gaan op het reeds vroeger genoemde Lansink, een groote boerderij met een pas aangelegden boomgaard en geheel in 't hout gelegen. Loopen wij dezen weg rechtuit, dan komen wij juist tegenover den coöperatieven winkel op 't Esrein uit. Den eersten weg links afslaande loopen wij tusschen een paar boerderijen door houden den boomgaard en de weide van het Lansink rechts en den esch links en komen op den Lansinkesweg, dien wij over den Emmaweg kunnen verlaten naar het dorp, of doorloopen tot wij achter de spinnerij tegenover de machinefabriek uitkomen. Houden wij den weg naar 't Esrein nog een eindje, dan gaat een pad links af, dat allervriendelijkst door bosch en veld zich slingert en waar een bank tot toeven noodt. In 't voorjaar is het er vooral een zeer lieve wandeling om de vele nachtegalen, die men er hoort en waaraan waarschijnlijk de herberg van Christjan haren naam ontleent.
Als wij dat pad ten einde zijn komen wij bijna uit aan den overweg der beide spoorwegen, die hier ineenloopen naar 't station en bereiken dan langs den Emmaweg weder het Dorp.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten