dinsdag 22 januari 2013

Geïllustreerde gids voor Twente (1912): Een wandeling door Hengelo

Een wandeling door Hengelo.

Zooals bovenstaande titel aangeeft, zal hier een wandeling door Twente's Centrumplaats behandeld worden. Mijn ondervinding ter rade nemende, besloot ik, de wandeling niet te lang te nemen. Van mezelf en anderen toch weet ik, dat de belangstelling bij een eenigszins uitgebreide route verdwijnt en dan de moeite niet wordt beloond. Ook het lezen van zoo'n ontzaglijk lange wandeling-beschrijving begint spoedig te vervelen. Ik heb me voorgesteld, dat het gezelschap per trein arriveert en door mij aan 't station verwelkomd wordt, om onder mijn leiding de wandeling te maken.

Wanneer we buiten het grootsche Station komen, ligt het ruime Stationsplein met zijn driearmige gaslantaarn voor ons. Links en rechts loopen breede straatwegen evenwijdig met de spoorlijnen naar Almelo en Oldenzaal. Recht voor ons uit kijken we een fraaie straat in, de Beursweg. Ter linkerzijde treft het groote, nieuw gebouwde Café-Restaurant-Hotel van den heer J. Eulderink ons oog. Langs dit gebouw loopt naar 't Westen de Molenstraat, die ons in enkele minuten naar 't centrum met zijn winkels voert.
We steken 't Stationsplein over en wandelen de Beursweg in. Rechts merken we de Beurs op, het gebouw, waaraan de straat haar naam ontleende. Dit gebouw werd oorspronkelijk voor den katoen handelbestemd; hier zouden de katoenhandelaren en de fabrikanten elkaar ontmoeten en zaken doen. Ter gelegenheid van de plechtige inwijding hield de heer Thorbecke een rede. Van beurs houden is evenwel nooit veel gekomen! Tegenwoordig dient het gebouw voor publieke ontspanning en vergaderingen. Tegenover de Beurs verrijst een moderne Schouwburg met Concertzaal. Geheel klaar zal dit prachtstuk ruim 100 duizend gulden kosten.

Wanneer we de lommerrijke Beursweg doorgewandeld zijn, staan we op de Enschedesche straat, die ons oostelijk naar Enschede voert en den wandelaar westelijk naar 't middelpunt van Hengelo leidt. Op den hoek van de Enschedesche- en Beursstraat zien we links de villa van den heer O. Stork. Kijken we naar 't Westen, dan ligt het winkelgedeelte met den 80-Meter hoogen toren voor ons. We wandelen er op aan.
Links komen we al spoedig het Rijks Post – en Telegraaf-kantoor voorbij en wat verder aan denzelfden kant van den straatweg de woning van den heer Maas, Arts. Tegenover dezen heeft de heer Ten Neijenhuis zijn alom geprezen sigarenmagazijn. Wie een goede sigaar wenscht, kan hier terecht. Als we dertig meter verder zijn, verlaat de Drienerstraat ons ter rechterzijde, terwijl er juist tegenover de Nieuwstraat afslaat. We loopen recht door en komen links voorbij 't aanbevelenswaardige sigarenmagazijn van den Heer Van Wezel, waarnaast het Kassiersgebouw der heeren Bergsma en Dikkers staat.


Hier tegenover vond de 1e Hengelosche Bioscoop een Plaats. Er naast verrijst de flinke boekwinkel van de firma E. Broekhuis en Zn. Van dit perceel is door een bloementuin gescheiden: de Apotheek van den heer Venlet. Tegenover deze affaire heeft de heer Ter Marsch zijn luxe winkel voor fijn gebak etc. En dan trekt het groote hoteI "De HaIve Maan" onze aandacht. We hebben nu de markt betreden. Rechts verrijst de prachtige R.-K. kerk en er tegenover heeft de heer Simon zijn welbeklante SaIon de Coiffure.
Even voorbij de kerk slaat rechts de Weemenstraat af, terwijl men links de Brinkstraat inloopt. We loopen evenwel nog even door en nemen het Stadhuis met de daarvoor staande stedelijke muziektent in oogenschouw. Links zien we de grootsche dameszaak der firma Weller, terwijl rechts de Mercurius - Bioscoop en de enorme rijwielzaak van den heer W. F. Biekart onze aandacht trekken.

Afbeelding: Gemeentehuis aan de Markt te Hengelo

Nu keeren we terug, om de bovengenoemde Brinkstraat in te wandelen. Rechts - naast de zaak der firma Weller - hebben de Gebrs. Ter Hofstedde hun reuzenmagazijnen voor kinderspeelgoederen, huishoudelijke artikelen enz. Hierna vraagt de firma N. Pool een kijkje voor haar magazijn voor dames- en heerenkleeding. Tegenover deze zaak heeft de heer Wilmink zijn gunstig bekend staande sigarenwinkel. In de Brinkstraat zullen de Drogisterij van den heer Kraal, de manufacturenzaak van Menko en 't Hengelo's Warenhuis even de aandacht vragen. Tegenover dit laatste is de meubelzaak van Eshuis verrezen. We slaan nu links af de MoIenstraat in. Rechts noodigt de luxe bakkerij van Van der Mast tot een bezoek uit. Daarnaast heeft de heer Eijssen zijn tailleurs-zaak. Wat verder aan denzelfden kant komen we voorbij de volgende vier flinke winkels: de wijnhandel van den heer Jac. Krabbenbos ; de kruidenierszaak van den heer O. Krabbenbos ; de drogisterij met foto-handel van den heer Postma; de ijzerwinkel van Ter Weer. Dan slaan we weer links af en wandelen de Nieuwstraat in. Op de hoek heeft Weijer het filiaal van Verkade (Zaandam).
Ter linkerzijde volgt dan spoedig de luxe bakkerij van Meijer en ook weldra de Boekwinkel der firma H. L. Smit en Zn. Trouwens, de Nieuwstraat bestaat, evenals de Brinkstraat, voor 95 percent uit winkels.

Afbeelding: Enschedeschestraat te Hengelo

Als we de Nieuwstraat door zijn, staan we tegenover 't magazijn van den heer Rupert en bevinden ons op de Enschedesche straat met haar heerenhuizen en villa's. We wandelen in de richting naar Enschede en komen rechts voorbij de Beursweg, waar we bij 't begin uitkwamen. We zetten onze wandeling voort en laten links en rechts de Wolter ten Catestraat liggen en gaan onder 't viaduct door, waarover de treinen van en naar Oldenzaal snorren. Onmiddellijk achter 't viaduct is 't café van den heer Weijschede. Wie dorst heeft kan hier uitstekend terecht. We gaan dan weer door en slaan de tweede weg links in: 't is de GrundelIaan; tegenover deze slaat rechts de Waarbekenweg af. We wandelen de Grundellaan in en brengen een bezoek aan de Grundel, een prachtige parkaanleg van den heer C. Stork.

Afbeelding: Villa 'De Grundel' bij Hengelo

Teruggaande steken we de Enschedesche straat over en gaan de Waarbekenweg in, die ons langs de Watertoren naar de Waarbeek met zijn prachtig natuurschoon zou kunnen brengen. Wij gaan evenwel, zoodra we een klein viaduct, waarover de spoorlijn naar Enschede loopt, onder door zijn, rechts af over den Parallelweg voorbij de Bierbrouwerij en komen, daarna rechts afslaande, onder een groot viaduct door op het stationsplein. We wandelen voorbij het station de stationsstraat door en slaan dan links (tegenover het café van den heer Weijschede) af, om onder een zeer groot viaduct door te gaan, waarover de spoorlijnen naar Almelo en Zutphen liggen. Zijn we er door, dan liggen de fabrieken voor ons. Links zien we op eenigen afstand het Vereenigingsgebouw der Gebrs. Stork, een bezoek waard. We loopen recht door naar 't Zuiden de Haaksbergerstraat in, tusschen de fabrieken door. Als we links de coöperatieve winkel bereikt hebben, slaan we rechts af en brengen een bezoek aan het tuindorp ,,'t Lansink", een geheel nieuwe villa-aanleg, die een bezoek ten zeerste waard is. Na ons bezoek wandelen we terug naar de Haaksbergerstraat en langs deze onder 't viaduct door naar 't Station terug.

't Is een heele wandeling geweest, maar wie 't niet in één keer doen wil, doet 't in tweeën. Ik zou evenwel ieder bezoeker van Hengelo aanraden deze route te maken. Hij krijgt dan beslist een vrij juisten indruk van een fabrieksplaats, en wie in Twente komt, moet dat toch hebben. De andere plaatsen in dit gebied toch vertoonen zeer veel overeenkomst.
Voor wie een fietstochtje wil maken naar Borne, Oldenzaal, Enschede of Delden deel ik nog even mede, hoe hij zeer gemakkelijk de groote straatwegen er heen kan vinden.
De weg van 't station naar de Markt kent ge door onze wandeling. Welnu, begeef u naar de markt en ga met uw gezicht naar het Stadhuis staan. Achter u hebt ge dan de straatweg naar Enschede. Links (rechtuit) wijst de straat naar Delden zich gemakkelijk aan; de Langestraat voert u er heen. Rechts kunt ge de Marktstraat ingaan en komt voorbij twee kerkjes en een R. K. gesticht bij een brug, de z. g. Thiemsbrug. Hier staat een handwijzer van den N. W. B. Rechts gaat de straat naar Oldenzaal, links die naar Borne.
Wie een rijtoer wenscht te maken, kan zich vervoegen bij Van Buren in de Weemenstraat of bij Wilmink in de Pastoriestraat.
En hiermede eindigt dit hoofdstuk. Om alIes te behandelen, zou in deze gids, die alleen 't belangrijkste uit Twente kan opnemen, ondoenlijk zijn. Wie speciaal voor de een of andere plaats wenscht ingelicht te worden, richte zich per brief (met postzegel voor antwoord) tot den heer H. E. Dijken, onderwijzer te Boekelo, die u volledig terecht wijst.

Enschede.

Wat deze plaats betreft, kan ik kort blijven. Enschede is de grootste stad onzer provincie en neemt een zeer belangrijke plaats in in de industriewereld. 't Is een echte fabrieksstad en als zoodanig een bezoek waard. De onmiddellijke omgeving kan zich niet meten met die van vele andere plaatsen. Het volkspark is een bezoek waard. Van hier zou ik mijn wandeling door 't nieuwe villa-gedeelte naar de Markt maken, om er op de tram te stappen, die naar Glanerbrug rijdt. Het uitstapje "per electrische naar de Brug" zooals het in den volksmond heet, is niet onaardig.
Wie van "winkelen" houdt, kan hier terecht. Enschede toch telt zijn groote winkels bij dozijnen, want de fabrieksbevolking heeft heel wat noodig, wat misschien niet verwacht werd. Op de markt verrees begin Mei 1912 het monument, dat onder 't hoofdstuk "plaatsbeschrijving" vermeld is. (Zie aldaar!)
Nog een bezoek waard is de Twentsche Oudheidskamer, die zich naast het stadhuis bevindt aan de Langestraat. Vermelding verdienen o. a. de Dames- en Heeren Modemagazijnen van Maseland (a. d. Markt). Het sigarenmagazijn van den heer Tromp (hoek Langestraat en Haverstraat). In de Haverstraat is de inrichting voor Snelfotographie. De Apollo-Bioscoop (in de Burgemeesterstraat). De groote Boekwinkel der firma Van der Loeff (Langestraat).
Prachtige wegen (ook voor wielrijders) gaan naar Hengelo, Oldenzaal, Glanerbrug en Haaksbergen. Aan de Hengelosche straat is een auto-garage.
Wie een goed hotel zoekt, verwijs ik o. a. naar "Hotel de Graaff" en "Hotel Industrie" beide a. d. Haaksbergerstraat en "Hotel de Klomp" aan de Gronausche straat.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten