Hengelo dat thans een vrij belangrijke plaats inneemt in de rij der Twentsche gemeenten, ontstond vroeger in eene ‘marke’. Het is gelegen in het hartje van Twenthe en een industrieplaats van groote beteekenis. Het is zoowel per spoor als per fiets, auto of ander vervoermiddel te bereiken van uit verschillende richtingen. Door zijn ligging is het als centrum voor het maken van uitstapjes in de omgeving bijzonder geschikt. Naast een 4-tal bontweverijen, 1 spinnerij, een trijpweverij, een wolweverij, een fabriek van getwijnde garens en eenige kantfabrieken, vindt men er de zelfs ver buiten onze grenzen bekende machinefabriek van Gebroeders Stork & Co. waar meer dan 2000 personen employ vinden; voorts de Hengelosche Electrische en Mechanische Apparatenfabriek (Heemaf), 't Twentsche Centraal Station voor Electrische Stroomlevering, dat tal van Twentsche gemeenten van stroom voor licht en kracht voorziet, de Kopergieterij-, Appendage- en Pompenfabriek van G. Dikkers & Co, de fabriek van Meetwerktuigen van Dr. M. de Wit, de electrische apparatenfabriek N.V. Hazemeyer, de fabriek voor het vervaardigen van poetskatoen van de firma S. Kanteman & Zonen, de Hengelosche Bierbrouwerij, de Hengelosche Gasfabriek, een 2-tal steenfabrieken, zoomede diverse kleinere industrieën. Men kan aannemen, dat in de textielindustrie ongeveer evenveel personen een bestaan vinden als in de metaalindustrie.
Rijk aan geschiedenis is Hengelo niet. Wel zou omtrent het ontstaan der eigenlijke gemeente Hengelo een en ander zijn mede te deelen, doch men zou dan te veel in détails moeten treden, hetgeen te veel ruimte in beslag zou nemen. Alleen zij vermeld, dat, voorzoover is na te gaan, reeds in het laatst der 17e eeuw of in het begin der 18e te Hengelo geweven werd. Immers was het, zoo vermeldt de geschiedenis, de in de 18e eeuw geleefd hebbende Wolter ten Cate, die reeds op 19-jarigen leeftijd de weverij van zijn vader Hendrik ten Cate overnam. Deze Wolter ten Cate, aan wien Hengelo zijn vooruitgang grootendeels heeft te danken, overleed op bijna 95-jarigen leeftijd in 1796.
In de laatste 25 jaar heeft Hengelo zich zeer snel ontwikkeld. Bedroeg het zielental vóór 25 jaar ruim 14.000, op 1 Sept. 1924 had het de 28.000 reeds overschreden. Dat met de toeneming van het zielental uitbreiding van het aantal woningen gepaard ging, spreekt wel van zelf. Tal van nieuwe straten, wegen en wijken, met goede en gezonde wonin¬gen kwamen tot stand. In dit verband zij gewezen op de stichting van Het Tuindorp 't Lansink door de Hengelosche Bouwvereeniging, op de plaats waar vroeger het erve Lansink heeft gestaan. Met de stichting van dit Tuindorp werd omstreeks 1911 een aanvang gemaakt. Aanvankelijk waren eenige aandeelhouders der genoemde Bouwvereeniging de Heeren D.W. Stork, C.F. Stork en H.C. Stork, leden der firma Gebr. Stork & Co Machinefabriek. zoodat eigenlijk de genoemde heeren de directe stichters van het Tuindorp zijn. Later werden ook andere aandeelhouders in genoemde vereeniging opgenomen. Dat het Tuindorp 't Lansink in een groote behoefte heeft voorzien staat buiten twijfel. Het geheel, thans omvattende plm. 560 woningen, maakt een alleraangenaamsten indruk. Alle woningen zijn naar de eischen des tijds ingericht en gebouwd aan flinke breede wegen. Zoo goede als alle zijn voor en achter van een tuin of tuintje voorzien. Langs alle wegen zijn boomen geplant, waardoor het geheel, vooral in den zomer, een zeer landelijken aanblik biedt. Door het bouwen van verschillende woningtypen is voor de noodige afwisseling gezorgd. Verschillende winkels tot het doen van inkoopen zijn er aanwezig. Voorts zijn er een bewaarschool en een hotel-cafe-restaurant het hotel, 't Lansink genaamd, is een keurig naar de eischen des tijds ingericht gebouw, rustig gelegen aan de C.T. Storkstraat hoek Lansinkweg tegenover de winkelgalerij. Het Tuindorp, dat gebouwd is onder leiding van den architect Muller, is een stichting die gezien mag worden en die den stichters alle eer aandoet. Last not least vermelden we nog de in den loop van 1923 gestichte Bad- en Zweminrichting, waarbij gebruik is gemaakt van het water van den vijver, die zich op het Zuidelijk deel van het Tuindorp bevindt. Wordt in den zomer de hiervoren bedoelde vijver gebruikt ten behoeve van het baden en zwemmen, in den winter, wanneer de natuur de waterplas in een ijsmassa heeft veranderd, wordt deze vijver in dienst gesteld van het schaatsenrijdend publiek. Het Tuindorp c.a. is een stichting, waarop Hengelo met recht trotsch kan zijn en voor ieder, die Hengelo bezoekt, een bezoek ten volle waard. Het is gelegen op ongeveer 15 min. van het hoofdstation en op ongeveer 10 min. van het station der G.O.L.S. Komende van het hoofdstation, is het gemakkelijk te bereiken langs Stationsstraat, Haaksbergerstraat en Lansinkeschweg. Voorts is het langs verschillende andere wegen te bereiken, terwijl een autobus ieder half uur het verkeer met het Tuindorp onderhoudt, vanaf de Markt.
Behalve de woningen behoorende tot het Tuindorp, zijn door de Gemeente ten Zuiden van Hengelo vele woningen gesticht op de z.g. Nijverheid. Deze woningen, waarlangs overal flinke straten zijn aangelegd, zijn gebouwd in aansluiting aan het even genoemde Tuindorp; zij vormen met de Tuindorp-woningen wel het meest regelmatig gebouwde deel van Hengelo. Voorts zijn ten Noorden van Hengelo door de Gemeente, zoomede door verschillende woningbouwvereenigingen, een groot aantal nieuwe woningen gesticht.
Hoewel Hengelo een plaats van beteekenis in Twenthe is geworden, biedt het weinig of geen attracties. Het eenige wat Hengelo heeft en wat de overige Twentsche gemeenten niet hebben, althans niet zoo modern ingericht, is een Concertgebouw welk gebouw is gelegen aan den Beursweg, onmiddellijk bij het hoofdstation. In het seizoen biedt dit gebouw wekelijks eenige malen gelegenheid tot ontspanning.
Wat natuurschoon betreft, is Hengelo niet misdeeld. Men kan er in de naaste omgeving prachtige wandelingen maken door bosch en heide, zonder telkens in herhaling te vervallen. We noemen b.v. de buurtschappen Oele, Woolde, Driene, waar men in den zomer naar hartelust langs mooie laantjes en roggepaadjes kan wandelen.
De bevolking van Hengelo is voor ongeveer 1/3 R.K. De rest der bevolking behoort tot verschillende kerkgenootschappen. Er zijn 2 R.K. kerken, een aan de Enschedésche straat (St. Lam¬bertus) en een aan de Haaksbergerstraat (St. Ludgerdus), terwijl de stichting van een derde kerk in de omgeving van de Oldenzaalschestraat wordt voorbereid. Voorts zijn er: een Ned. Herv. Kerk aan de Deldenerstraat, een Gereformeerde aan de Wolter ten Catestraat, een Israëlitische- en een Doopsgezinde aan de Marktstraat, een van de Gemeente van Gedoopte Christenen aan de Schoolstraat hoek Veldbleekstraat, een van de Baptisten Gemeente aan de Jacob Catsstraat en een van de Hersteld Apostolische Zendingsgemeente aan de Oversteweg hoek Leusveenweg.
Zoowel voor het lager-, als voor het middelbaar- en hooger onderwijs is in Hengelo goed gezorgd. Er zijn de volgende scholen: 13 scholen voor openbaar L.O. en 2 voor openbaar U.L.0., waarvan er een opleidt voor H.B.S. en Gymnasium, de ander meer direct opleidt voor Handel en Kantoor. Voorts zijn er de volgende scholen voor bijzonder onderwijs: 5 R.K. scholen voor bijzonder gewoon lager- en 2 voor uitgebreid L.O., een school voor U.L.O. van de Ver. tot stichting van de Heng. Schoolvereeniging; een voor gewoon L.O. van de Ver. tot Stichting en instandhouding van scholen met den Bijbel, een van de Ver. voor Christelijk Nationaal Onderwijs. Verder zijn er: een Hoogere Burgerschool (gemeentelijke) met 5-jarigen cursus, een Gymnasium, een Rijkslandbouwwinterschool, een Ambachtsavondschool en een Handelsavondschool.
Verder zijn in Hengelo twee ziekenhuizen, een Algemeen Ziekenhuis van de Vereeniging Het Ziekenhuis aan de Driener¬dwarsweg en een R.K. Ziekenhuis aan de Oldenzaalschestraat. Ten slotte zij nog vermeld, dat te Hengelo zetelt de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Twenthe, terwijl er voorts een Raad van Arbeid en een Inspectie der Rijks Directe Belastingen zijn gevestigd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten