Het ontstaan van Vriezenveen dagteekent van het begin der 14e eeuw. Naar men meent, kwamen de eerste bewoners uit West-Friesland. Niet alleen de naam Vriezenveen maakt deze overlevering aannemelijk, maar ook de taal, zeden en gewoonten wijzen op Friesche afkomst. In de oude sagen van Vriezenveen spelen de heksen een groote rol. Volgens overlevering zouden Friesche heksen, die uit hun land verdreven waren van den Graaf van Almelo verlof hebben gekregen op het veen te mogen wonen, vandaar de naam Haksenvenne en van de bewoners Vennehaksen, welke naam ook nog wel eens wordt gegeven aan de tegenwoordige ‘Venneluie’.
Op Gregoriusdag 1420 werd Vriezenveen bij open brief van Egbert, Jonker van Almelo en zijn gemalin tot een dorp verheven. Was de landstreek eeuwen geleden, een woeste veenstreek, waar alles wild lag en eenzaam en ledig, thans is het een toonbeeld van economischen vooruitgang.
Wat destijds Vondel zong: .
Gezegend is het land,
Waar 't kind zijn moêr verbrandt,
is op Vriezenveen van toepassing geworden.
Vriezenveen, met z'n ruim 7000 inwoners, is een mooi dorp. Wie Vriezenveen in den zomer bezoekt, raakt onder de bekoring van de plaats. Op verschillenode punten kan men het dorp bereiken. Op 't Westeinde vanaf Wierden, Vroomshoop of langs het rijwielpad vanaf Almelo, of ook wel uit Almelo langs den grintweg die op het midden van het dorp uitkomt. Op het Oosteinde vanaf de richting Geesteren, Tubbergen. Op 't Westeinde langs het Overijsselsche kanaal ziet men de groote en bekende fabriek van de firma Jansen & Tilanus voor natuur-wollen ondergoed. Thans heeft deze fabriek ruim 1000 getouwen en geeft aan ruim 1000 personen werk. In de verte bij het kanaal ziet men het buurtschap de Woesten, de naam wijst echter op het verleden, thans liggen daar vruchtbare akkers. Enkele jaren geleden zijn, tengevolge der woningnood, door de gemeente op het westeinde een 40-tal woningen gebouwd en heeft deze uitbreiding de naam ‘Molenstraat’ ontvangen. Verder treft men in het Westeinde en Oosteinde nog een tweetal fabrieken aan, die aan vele Vriezenveners werk verschaffen, verband houdende met het beroep dat voorheen door vele Vriezenveners werd beoefend n.l. het vervaardigen van en den handel in linnen goederen. Op de fabriek van de Lange & Jonker, handelende in linnen en katoenen goederen werken ongeveer 50 personen waaronder 30 naaimeisjes en op de Lingerie-fabriek der Gebrs. Hospers ongeveer 25 personen, waaronder 20 naaimeisjes.
Zeer merkwaardig zijn de handelsbetrekkingen die in de 18e eeuw en later bestonden tusschen Petersburg en Vriezenveen. Onder de lidmaten te St. Petersburg, Moskou en andere Russische steden komen dezelfde namen voor die ook in Vriezenveen bekend zijn. De meeste Venneluie dreven handel in linnen en dat zij goede zaken maakten, getuigt menige prachtige villa van de ‘Ruslui’ die staat tusschen de nederige boerenwoningen van het dorp. Niet minder merkwaardig zijn de verhalen die U van de oudjes kunt hooren, over verre reizen en wonderlijke avonturen.
Daardoor is het ook te verklaren dat vele Vriezenveners in het bezit waren van Russische schuldbekentenissen, die gedurende de oorlogsjaren vrijwel waardeloos werden, waardoor menigeen, veel nadeel ondervond. Ook werden tijdens den oorlog van 1914 menige Vriezenveensche familie uit Rusland verdreven en hunne bezittingen aldaar verbeurd verklaard.
Wat de familienamen betreffen, moet men daarmee op 't dorp zeer voorzichtig zijn en daarop niet teveel vertrouwen, want bijna geen enkele familie of zij heeft haar bijnaam en naar den bijnaam te vragen heeft men meer succes dan met de familienaam.
Vriezenveen heeft vrijwel het idyllische van het landschap behouden en lijkt in den zomer met z'n overvloed van bloeiende vruchtboomen wel een sprookjesland. Bij den grooten brand van 16 Mei 1905 is een groot deel van de antieke huizen met de zwarte planken gevels, kleine ruitjes een prooi der vlammen geworden. In het midden van het dorp staat tegenover het Gemeentehuis de Ned. Herv. Kerk, in 1923 verbouwd, plaats biedende aan ruim 1800 personen, den nieuwen gemeentetoren is in de kerk verbouwd. Het is een statig gebouw dat zich scherp afteekent tegen de helderblauwe lucht. De zwarte oude houten toren, die typisch naast de kerk stond, is bij deze verbouwing onder de handen van sloopers gevallen, bij welke gelegenheid de twee oude klokken, gegoten in het jaar 1796 zijn overgebracht en die nu zichtbaar hangen in den nieuwen hoogen toren, van waar hun geluid thans hoorbaar is over het geheele kerspel. Het verdwijnen van den houten toren gaf een poëet aanleiding, daaraan een gedicht te wijden, bestaande uit een 12-tal verzen. Een 3-tal van die versjes volgen hieronder:
Wat hoor ik? Is het vonnis dan nu reeds geveld?
Gaat de slooper al spoedig aan 't werk?
Is 't dan met U zoo jammerlijk gesteld?
Oude toren, die staat naast de kerk?
't Is waar, uwe planken zijn versleten en oud,
Door de spleten giert lustig de wind,
Maar toch zal 'k u missen, u, toren van hout,
U, dien ik reeds kende als kind.
Nu wordt er een nieuwe toren gebouwd,
Van ijzer en steen, hecht en sterk,
Nu is er geen plaats meer voor den toren van hout,
Voor den toren, die staat naast de kerk.
Men vindt in Vriezenveen een flink Post- en Telegraafgebouw en daartegenover een groote winkel van de Coöp. Winkelver. de Eendracht. Vanaf het midden gaat een sintelweg naar het buurtschap Sibculo, het ‘Turfland’ van Vriezenveen en alwaar ook een tweetal turfstrooiselfabrieken staan. Nog zij vermeld dat er op het dorp een boekhandel bestaat van den heer Boswinkel, nog in het begin van bloei en verder een Coöp. Stoomzuivelfabriek.
Vriezenveen gaat vooruit, de sobere petroleumverlichting heeft plaats moeten maken voor de meer moderne electrische verlichting. In het dorp is een autobusondernemer gevestigd, die de reizigers naar de omliggende plaatsen kan vervoeren. Op 't Oosteinde gaat thans een harde weg door het buurtschap de Pollen naar Bruinehaar, waar het verveners- en landbouwbedrijf wordt uitgeoefend.
De bevolking van Vriezenveen behoort meest tot de orthodoxe richting, slechts enkele Israëlitische gezinnen zijn in Vriezenveen woonachtig. De R.Katholieke bevolking breidt zich gaandeweg uit. In de gemeente zijn gevestigd 5 openbare scholen, 3 Chr. scholen, 1 bijz. R.K. school en 1 Chr. school voor U.L.O.
Vriezenveen gaat vooruit en is een bezoek van den vreemdeling wel waard.
Door F. S. Muller, Secretaris der Gemeente Vriezenveen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten